Het kinderbrein is verrassend!

Kinderen kunnen zo grappig uit de hoek komen met gedrag dat jij als volwassene niet verwacht. Of ze trekken scheve conclusies van oorzaken en gevolgen die niet bij elkaar horen. Door jouw ondersteuning en door aan te geven wat wel juist is, leren kinderen van hun grappige fouten. Deze manier van aanleren is gericht op trial and error. Probeer het en zie of het werkt.

De verbindingen in je hersenen worden gesterkt door deze manier van leren. Doordat een route gebruikt wordt, wordt de myelinelaag dikker en daardoor de verbinding beter. Daardoor wordt je steeds beter in wat je aanleert en vaak herhaald. Wat belangrijk is om te weten is dat het startpunt van deze manier van aanleren is dat de potentie van alle verbindingen wél al aanwezig is, en dat deze verbonden zijn met het eindpunt.

De route

Hoe zit dat dan? En hoe is het dan als je die verbindingen niet hebt?

Je kan het zien als een route die van punt A naar punt B loopt. Wanneer je start bij punt A zijn er meerdere wegen. Welke uiteindelijk uitkomen bij B, dat is nog onbekend.

Door steeds een weg uit te proberen kom je er achter welke route wel uitkomt bij punt B en welke niet.

Als de routes vaker worden gebruikt, wordt ook duidelijk welke weg uiteindelijk de snelste is. In dit geval rood. Dat is dan de voorkeursroute. Wanneer de mogelijkheden allemaal bekend zijn, zal de rode route het meest worden gebruikt. Daarmee wordt die route sterker.

Als de route A-B staat voor de vaardigheid lopen, dan zal in het begin het niet altijd lukken om te blijven staan. Daarna zal door oefening en herhaling het lopen beter worden totdat het lopen ook langzaam en snel kan. Uiteindelijk wordt de vaardigheid uitstekend beheerst.

Wanneer je geen hersenbalk hebt zijn sommige verbindingen er helemaal niet. Daardoor kan het dus niet zo zijn dat “perongeluk” een verbinding wordt genomen.

Het doel is onbekend en komt pas in beeld wanneer een verbinding gemaakt is. Deze verbinding moet wel eerst zelf worden aangeleerd.

Voordat de weg er naartoe lag, was het dus helemaal niet logisch dat A aan B gekoppeld kon worden!

Daarnaast is de (enige) verbinding ook niet altijd de meest snelle en effectieve verbinding. Ik ben van mening dat o.a. hierdoor verklaard kan worden waarom de verwerkingssnelheid van iemand met ACC vaak lager ligt. Er moet vaak een langere weg worden afgelegd! De verbinding kan door veelvuldig gebruik wél gemyeliniseerd worden, waardoor deze sneller en beter wordt dan in het begin.

Een voorbeeld

Niets is dus vanzelfsprekend. Om je mee te nemen in de denkwijze van mijn kind met ACC laat ik je een kleurplaat zien die op 2 manieren is ingekleurd.

De hele kleutertijd door heeft mijn zoon de kleurplaten gekleurd als het tweede voorbeeld. Het eerste voorbeeld geeft weer wat mijn verwachting was.

Wat gebeurd er?

Wanneer deze kleurplaat voor hem wordt neergelegd is het duidelijk wie dat is; Thomas natuurlijk. En ook weet hij dat Thomas blauw is. Echter, wat de spelregels zijn van een kleurplaat, dat is niet duidelijk. Niemand heeft verteld dat deze kleurplaat van de trein uit meerdere vakjes bestaat, die je 1 voor 1 kan inkleuren. En dat zo’n vakje ook een andere kleur mag hebben dan “in het echt”. En dat de lijntjes de kaders zijn waarbinnen je de kleur aanbrengt. Het is daarnaast niet te overzien dat het eindresultaat een gekleurde versie van de kleurplaat is. Hoezo?

Al deze automatische gedachtenvragen die voor de gemiddelde kleuter allang beantwoord zijn, zijn bij mijn zoontje nog niet eens allemaal intern gesteld, laat staan beantwoord. Daarnaast spelen ook andere dingen mee; hoe goed is de fijne motoriek en hoe duidelijk is het uiteindelijke doel (dat de kleurplaat van zwart wit naar ingekleurd gaat)? Niets is vanzelfsprekend…

De uitwerking

Als de wereld op sommige punten niet zo duidelijk is, loop je vanzelf tegen heel veel dingen aan. Dingen welke jij niet begrijpt maar wat voor een ander onbegrijpelijk is dát je ze niet begrijpt. Begrijp je? Dit zorgt bij mijn zoontje voor onzichtbare blokkades. Hij heeft angsten voor zaken die wij als normaal beschouwen en daardoor niet inzien dat je er bang voor kan zijn. Hij kan slecht tegen verandering omdat hij vaak nét de situatie overziet en begrijpt, en als deze dan ineens anders wordt is het begrip weer kwijt. Hij heeft een hoge controlebehoefte omdat buiten zijn comfortzone de dingen onbegrijpelijk zijn en daarom beangstigend. Veilige kaders zijn zo belangrijk, want in een staat van angst en onbegrip is normaal functioneren (sociaal gewenst gedrag vertonen), en laat staan iets aanleren, onmogelijk.

Lekker binnen de comfortzone blijven is de boodschap dus. Maar hoe leer je dan nieuwe vaardigheden als je niet zelf op zoek gaat naar de trial en de error?

Mijn zoontje is een observator. Het heeft er vooral mee te maken dat hij eerst alles tot in de detail bestudeerd. Elk stapje die door een ander gezet wordt bijvoorbeeld. Elke beweging, elke trial en error, alles wordt heus gezien. Met 18 maanden ging hij dan uiteindelijk ook zelf lopen. Hij liet de tafel los en ging op pad. Vanaf dat beginpunt is hij ook niet meer gevallen. En zo doet hij het eigenlijk met alle vaardigheden. Voor mij een bevestiging dat hij een tijd nodig heeft om het in zijn hoofd op een rijtje te krijgen. Hij ziet een proces, denkt het uit in zijn hoofd en laat een prima gekopieerde uitvoering zien. Dit kopieergedrag is voor hem dus zijn belangrijkste leermethode. Het moment waarop het proces wordt gestart is als voor hem het moment daar is om het te leren en dat is niet altijd rond de gemiddelde leeftijd. Het zorgt ervoor dat hij soms wat later is dan zijn leeftijdsgenootjes. Aan de andere kant zorgen zij er wel weer voor dat er genoeg processen worden aangeboden om te kopiëren!

Door de lange periode van observeren lijkt het soms alsof er geen vooruitgang geboekt wordt. Omdat we niet zien wat er in zijn koppie gebeurd is de ontwikkeling niet altijd te volgen. Maar ineens… kan hij het! Ik zie zijn leerproces dan ook niet als 1 – 2 – 3 – 4 – 5 maar als 1 – 1 – 1 – 4 – 5. Steeds als ik denk: gaat het lukken? Kom je nog wel mee? Dan blijkt dat hij er uiteindelijk wél komt. Op zijn manier. Alsof ineens het kwartje gevallen is.

Leuke quote: in september lopen we door de supermarkt. Hij is inmiddels 6 jaar geworden en net in groep 3 gestart met leren lezen. Het sinterklaasfeest is hem al wel wat jaren bekend (maar ook nog zo ingewikkeld). Ineens ziet hij de chocoladeletters in het schap staan: “Hé mam”, zegt hij met een blij verrast gezicht, “ze verkopen de chocoladeletters ook gewoon in de winkel! Dan hoeven we niet te wachten tot sinterklaas en dat ze in de schoen komen!” Gevolgd door een superblije: “En ze hebben zelfs mijn eigen letter!”. Hij heeft ze heus wel eerder zien staan. Maar deze gedachte was spiksplinternieuw 🙂 Kling! Daar viel weer een kwartje. Trots als ik was heb ik natuurlijk zijn letter voor hem meegenomen.

Niet alleen bij mijn zoon moet het kwartje vallen, ik heb soms ook echt oja-momenten. Dat het bijvoorbeeld best ingewikkeld is om een verlanglijstje te maken als je niet weet wat een lijstje is bijvoorbeeld. Oja, even de vanzelfsprekende dingen uitleggen 🙂

De hersenbalk met zijn miljoenen axonen kan je zien als een supersnelweg. Hightech asfalt, 10 baans wegen met ontelbare file vrije knooppunten. Bij de geboorte is het plan al veruit gerealiseerd en doordat de hersenbalk continue wordt gebruikt, wordt hij steeds beter, sneller en mooier.

Axonen zijn uitlopers van zenuwcellen, ook wel neuronen genoemd. Ze verbinden de zenuwcellen met elkaar zodat informatie kan worden doorgegeven. De zenuwcel ontvangt een impuls die via de axon doorgegeven wordt naar de volgende zenuwcel. Om de axon zit een laag myeline, die ervoor zorgt dat deze impuls goed verloopt. Hoe vaker een impuls via een bepaalde axon verloopt, hoe beter de myelinelaag die eromheen zit wordt. Axonen zijn wegen en myeline kan je zien als asfalt. Hoe vaker de weg bewandeld wordt, hoe beter begaanbaar deze is.

Bron: www.herseninstituut.nl

Wanneer het plan van de supersnelweg niet aanwezig is moeten er dus wegen worden gebouwd. Dit begint met een zandweggetje en zal in de loop van de tijd heus kunnen uitgroeien naar een 2baans snelweg. De aanleg duurt echter wel langer en heeft meer asfaltering nodig, maar uiteindelijk lukt het op deze manier toch ook!

Naast de hersenbalk zijn er nog een aantal kleinere structuren die de hemisferen verbinden. BIj corpus Callosum Agenesie worden deze commissuren voor meer communicatie gebruikt dan wanneer de hersenbalk aanwezig is. De anterior commissure bijvoorbeeld, deze bevindt zich vooraan. De taak van deze commissure is het verbinden van belangrijke delen die o.a. gedrag en emotie aansturen.

Zal het zo zijn dat wanneer deze verbinding meer taken krijgt dan waar hij aanvankelijk voor ontworpen is, zou deze weleens overbelast kunnen worden. Zou dit kunnen verklaren waarom mijn zoon buitensporig gedrag vertoont wanneer er een emotionele gebeurtenis plaats vindt? Bevindt zich in de anterior commissure de remkabel die van emotie naar gedrag loopt?

Bij mijn zoektocht naar deze hypothese ben ik op een interessant artikel gestuit. Hierin wordt onderzoek gedaan wordt naar de anterior commissure bij afwezigheid van het corpus Callosum.

Mijn bevindingen zal ik later hier in deze blog delen!

Even delen..

Dr. Erik Scherder is ontzettend goed in het simpel uitleggen van ons ingewikkelde brein. In deze aflevering van 15 minuten ook een klein stukje over de hersenbalk:

https://youtu.be/9Kq3rwjMxTE

Het kijken waard!

Een jaar geleden kwam ik via de Nederlandse Facebook groep [ACC – Agenesie van het Corpus Callosum] het boekje “ACC en ik” tegen. Oorspronkelijk heet de Amerikaanse versie ACC and me, geschreven door Kathryn Schillmoeller en Lynn Paul en geïllustreerd door Cindy Mauro Reisenauer, die allemaal een kind met ACC hebben. Het boekje is vertaald in het Nederlands door Sandra Tip. Ik deel hier graag mijn ervaring ermee!

Het boek bevat een rijk geïllustreerd verhaal over Kevin, een jongen van 10 jaar oud. Hij heeft problemen met sommige alledaagse dingen welke in het begin worden genoemd. Hij verteld dat dit komt doordat hij ACC heeft. Omdat iedereen wil weten wat dat is, legt Kevin dit in heel kindvriendelijke taal uit, met goede duidelijke tekeningen. Uiteindelijk blijkt dat hij eigenlijk super knap is, omdat hij ondanks de ACC toch veel weet te bereiken.

Het verhaal is positief geschreven en geeft een goed beeld van een behoorlijk ingewikkeld onderwerp. Toen mijn zoon net 5 was heb ik hem dit boekje voorgelezen en hem aan de hand hiervan verteld dat hij ook ACC heeft. Hij begrijpt dit goed en kan het ook redelijk goed uitleggen. Naar mijn idee komt dit echt door de uitleg in jip-en-Janneke-taal in het boek.

Daarnaast heeft dit boek ons al veel geholpen om op belangrijke plaatsen begrip te krijgen. Op school, zwemles en bij ouders van vriendjes geeft het direct een duidelijk beeld hoe het bij mijn zoontje in zijn hoofd in elkaar steekt. Als hij iets ouder is ben ik van plan om met behulp van dit boek een les te geven bij mijn zoon op school, zodat ook zijn klasgenootjes weten waarom hij soms dingen op een andere manier doet. Wat mij betreft een must have voor iedere ouder met een kind met ACC!

Het boek bestel je via de auteur. Meer informatie: http://www.pirola.nl/contents/nl/p600_acc_en_ik.html of op de Facebook groep ACC – Agenesie van het Corpus Callosum

Bron: Facebook pagina NODCC

Wat de frequentie is van het hebben van een afwijkend of ontbrekend Corpus Callosum is niet zo makkelijk te bepalen. Het heeft te maken met:

– prenatale screening; Vroeger werden er nog geen echo’s gemaakt, en ook nu is het niet ondenkbaar dat tijdens de 20-weken echo een afwijking aan het Corpus Callosum over het hoofd kan worden gezien.

– (gedrags)stoornissen worden vaak verkeerd gediagnosticeerd als ADHD of een vorm van ASS.

– de uitwerking van ACC; ieder persoon is anders en het verwachtingsperspectief is heel breed. Bij sommige kindjes merk je niet tot nauwelijks iets, andere hebben veel zorg nodig. De diagnose zonder MRI of andere scan is daardoor lastig te stellen.

– syndromen: ACC gaat soms gepaard met een syndroom, maar het kan ook alleen een geïsoleerde afwijking zijn.

– de varianten: zowel het geheel ontbreken als gedeeltelijk ontbreken van het Corpus Callosum komt voor. Ook dit geeft weer een andere uitwerking.

De schatting is dat meer mensen deze hersenafwijking hebben dan bekend is, omdat de diagnose alleen prenataal of door middel van een scan kan worden gesteld en bevestigd. De verschillen tussen wel of geen ACC zijn vaak subtiel en daardoor wordt het nog weleens over het hoofd gezien.